Kort geleden hadden we een enorme toename van aanmeldingen voor een inspiratiesessie over ontwikkelingsvoorsprong en hoogbegaafdheid. Dit enthousiasme kwam vanuit gemeenten, heel goed dat zij dit onderwerp in beeld hebben nu!
Waarom aandacht voor voorsprong:
We vertelden wat redenen zijn om al op jonge leeftijd aandacht te geven aan dit onderwerp. Natuurlijk is de allerbelangrijkste reden dat ieder kind gezien en gehoord wil worden. Alleen wordt ontwikkelingsvoorsprong nog weleens weggewuifd met ‘het zal wel loslopen’, ‘laat kinderen eerst maar lekker spelen, leren kunnen ze lang genoeg’ of ‘zo jong een label is niet wenselijk’.
Hier lees je nog een zestal redenen waarom het belangrijk is om aandacht te besteden aan dit onderwerp:
1. Voorkom stagnatie: Het vroegtijdig signaleren van een ontwikkelingsvoorsprong helpt om stagnatie, of zelfs achteruitgang in de bij dit kind passende ontwikkeling, te voorkomen. Dit zal ook problemen in de opvang en school verminderen.
2. Ontplooiing: Hoe eerder we kinderen met een ontwikkelingsvoorsprong herkennen, hoe groter de kans dat ze zich volledig kunnen ontplooien. Het is belangrijk om elk kind te ondersteunen vanuit de ontwikkelingsbehoefte die er bij het kind is.
3. Voorkom misdiagnoses: Vroegsignalering kan helpen om misdiagnoses zoals ADHD of ASS, te voorkomen. Gedrag dat je veel ziet bij een (wel of nog niet gesignaleerd) hoogbegaafd kind in een niet passende omgeving, wordt vaak gezien als een ‘aandoening of stoornis’ van het kind, in plaats van als gevolg van de mismatch met de omgeving.
4. Begrip voor ouders en opvoeders: Vroege signalering helpt ouders en opvoeders om het gedrag van jonge kinderen met een ontwikkelingsvoorsprong beter te begrijpen. Dit biedt ondersteuning tijdens de opvoeding.
5. Rijk en uitdagend aanbod: Als we kinderen met een ontwikkelingsvoorsprong zien en medewerkers de nodige kennis hebben, kunnen we een rijk en uitdagend aanbod bieden. Dit is al belangrijk van baby af aan. Een kind dat passend wordt uitgedaagd voelt zich gezien en serieus genomen.
6. Naadloze overgang: We kunnen werken aan een soepele overgang tussen voorschoolse voorziening en de start op school voor kinderen met een ontwikkelingsvoorsprong. Hierdoor wordt het risico op te sterk aanpasgedrag verkleind en zo kunnen we direct inspelen op de behoeften van deze kinderen.
Kortom, het erkennen en ondersteunen van kinderen met een ontwikkelingsvoorsprong is van groot belang voor hun optimale groei en ontwikkeling.
Een voorbeeld:
Als je voorloopt in bijvoorbeeld cognitieve ontwikkeling en spelontwikkeling is het moeilijk om kinderen te vinden waarmee je interesses gemeen hebt, waar je al coöperatief spel mee kunt spelen bijvoorbeeld. Als er geen kennis aanwezig is, wordt het niet spelen met leeftijdgenoten gezien als achterstand in de sociale ontwikkeling.
Onterecht, maar met ons jarensysteem (in de opvang voor kinderen, maar ook in het primair onderwijs) is het organiseren van ontwikkelingsgelijken ontmoeten knap lastig. Zeker als je de noodzaak niet ziet.
Wat is een onderwijsachterstand?
Eigenlijk moeten we heel anders kijken naar onderwijsachterstand. We weten inmiddels hoe belangrijk het is om al vroeg achterstanden bij kinderen op te sporen en hierop in te spelen. En dat is logisch, want we willen graag dat ieder kind zich kan ontwikkelen en ontplooien. Laat dat nu ook juist een reden zijn om kinderen met een ontwikkelingsvoorsprong vroeg te signaleren!
Zij komen in de situatie terecht dat zij zelf achter moeten gaan lopen om aan te sluiten bij het onderwijs. De onderwijsachterstand zit bij hen in de achterstand van het onderwijsaanbod ten opzichte van hun ontwikkelingsbehoefte. Het tegenovergestelde als bij kinderen voor wie het onderwijs niet aansluit omdat zij minder snel zijn in hun ontwikkeling, maar wel met (deels) vergelijkbare gevolgen: een laag zelfbeeld, laag welbevinden bij de opvang of school, vastlopen, schooluitval.
Wat kan een gemeente doen?
Het helpt als ontwikkelingsvoorsprong op de agenda komt te staan. Bijvoorbeeld bij het beleid onderwijsachterstanden, op de lokaal educatieve agenda of bij beleid sociaal domein. Signalering van, kennis over en passend aanbod voor kinderen met een ontwikkelingsvoorsprong kunnen hier aandacht krijgen. Soms worden er gelden van het Onderwijs Achterstanden Beleid ingezet om kennis te vergroten bijvoorbeeld.
Het consultatiebureau geeft een indicatie af voor Voorschoolse Educatie (VE), bij kinderen waar een vermoeden is van risico op achterstand in de ontwikkeling. Als er daar ook kennis is over ontwikkelingsvoorsprong, kan op het CB gesignaleerd worden. Stimuleer als gemeente kennis over het onderwerp, bij consultatiebureaus, bij kinderopvang, op scholen, bij je wijkteam of sociaal team, bij de leerplichtambtenaren etc.
Meer informatie en praktische tips:
In deze LinkedIn groep bieden we een platform voor het delen van kennis en praktische tipd bij gemeenten. We nodigen iedereen van harte uit zich hierbij aan te sluiten om kennis en tips te delen.
De volgende inspiratiesessie voor gemeenten is op 9 november om 9 uur. Hier kun je je aanmelden voor deze gratis sessie. Deel deze link gerust ook met je leidinggevende, kinderopvang, school, gemeente, hulpverlener, huisarts etc.
Zo kunnen we samen zorgen voor de verspreiding van de kennis, hiermee de nog weinig bekende onderwijsachterstand tegengaan en hiermee het welzijn van deze kinderen vergroten.